بیانیه
۱ خرداد ۱۴۰۴ (۲۲ مه ۲۰۲۵)
رئیس کمیته بینالمللی صلیب سرخ، میریانا اسپولیاریک، سخنان زیر را روز ۱ خرداد ۱۴۰۴، در جریان گفتگوی آزاد شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره حفاظت از غیرنظامیان در مخاصمهٔ مسلحانه، ایراد کرد.
آقای رئیس،
وحشتهایی را که در نتیجه نقضهای گسترده حقوق بینالمللی بشردوستانه بر غیرنظامیان تحمیل میشود تکرار نمیکنم. این شورا هفتهبههفته درباره غیرنظامیانی که معلول یا کشته میشوند، و درباره غیرنظامیانی که بازداشت، شکنجه، قربانی تجاوز، دچار گرسنگی و بهاجبار آواره میشوند، اطلاع مییابد.
و با این حال، باید از خود بپرسیم: شجاعت سیاسی برای توقف کشتار کجاست؟
امروز ما نهتنها با بحران رعایت قواعد جنگ، بلکه با بحران وجدان جمعیمان روبهرو هستیم. سایه شوم سابقهای که امروز در میدانهای نبرد بر جای گذاشته میشود، تا مدتها ما را رها نخواهد کرد.
هیچ بهانهای برای استانداردهای دوگانه وجود ندارد. هر دولتی در این مسئله سهم دارد.
سپتامبر گذشته، زمانی که آخرین بار به این شورا گزارش میدادم، از شما خواستم حمایت لفظی از حقوق بینالمللی بشردوستانه را به عمل تبدیل کنید. بهطور مشخص، از شما خواستم زمانی که متحدانتان قواعد جنگ را نقض میکنند، با آنها تماس بگیرید و مطالبه کنید که دست از این کار بردارند. اکنون لحظه برداشتن گوشی تلفن است.
هیچکس نمیخواهد در جهانی زندگی کند که قواعد جنگ تنها برای دشمنانش اعمال شود، و نه برای خودش و متحدانش. زمانی که همه طرفها به اصول اساسی انسانیت در جنگ متعهد باشند، غیرنظامیان رنج کمتری خواهند برد.
نادیدهگرفتن این قواعد، مسابقهای بهسوی زوال اخلاقی است؛ مسیری سریع بهسوی آشوب و ناامیدیِ برگشتناپذیر.
این دقیقاً همان گسترش واگیر مخاصمه است. اثرات «پیروزی کامل» یا «چون میتوانیم» بسیار فراتر از مناطق جنگی طنینانداز میشود. خشونتِ بدون حد و مرز، تهدیدهای امنیتی حتی بزرگتری ایجاد میکند که میتواند در زمان و مکانی که کمترین انتظار را داریم ضربه وارد کند.
دولت شما شاید امروز در جنگ نباشد. خانوادهتان ممکن است دور از خطوط مقدم باشند. اما در همیشه بر یک پاشنه نمیچرخد. مخاصمات جدید شعلهور میشوند و اگر امروز از قواعد جنگ دفاع نکنید، جهانی را پذیرفتهاید که در آن جنگها با بربریتِ فزاینده و بیاحترامی به انسانیت مشترکمان صورت میگیرند.
کمیته بینالمللی صلیب سرخ امروز حدود ۱۳۰ مخاصمه مسلحانه را در سراسر جهان برمیشمارد؛ رقمی بیش از آنچه یک سال پیش ثبت کردیم و بیش از شش برابر آنچه ۲۵ سال پیش از آن سخن میگفتیم.
بسیاری از این مخاصمات عمیقاً طولانیمدت هستند.
در بسیاری از نقاط جهان، نیروهای مسلح یا گروههای مسلح غیردولتی تنها منبع درآمد بادوام بهشمار میآیند. این امر به امید ثبات یا حتی رشد اقتصادی پایدار کمکی نمیکند.
مهمتر از آن، جهان امروز بهشدت بههمپیوستهتر از همیشه است. در مخاصمات امروز، لازم نیست ماشه بکشید تا در عواقب آن شریک باشید.
آقای رئیس،
کنوانسیونهای ژنو از ویرانههای دودآلود جنگ، از نسلکشی و از رنج تودهها زاده شدند تا در وجدان عمومی حک کنند که جنگها باید حد و مرز داشته باشند. وحشتی که در جنگ جهانی دوم بر غیرنظامیان تحمیل شد، جهان را بسیج کرد تا حقوق بینالمللی بشردوستانه را گسترش دهد و حفاظتهایی برای غیرنظامیان در زمان مخاصمه مسلحانه فراهم کند که همه دولتها به آن ملزم باشند.
این روند به ایجاد و تصویب کنوانسیون چهارم ژنو انجامید که حفاظتهایی روشن و بدون ابهام برای غیرنظامیان در زمان مخاصمه مسلحانه مقرر میکند.
حقوق بینالمللی بشردوستانه شکنجه، خشونت جنسی و گروگانگیری را ممنوع میکند. این حقوق ایجاب میکند که بیمارستانها، خانهها و مدارس از خصومتها مصون بمانند. همچنین مقرر میدارد که همه کسانی که در مخاصمه اسیر یا بازداشت میشوند با رفتاری انسانی نگهداری شوند، از مجروحان و بیماران مراقبت شود و غیرنظامیان حق دریافت کمک بشردوستانه داشته باشند.
حقوق بینالمللی بشردوستانه همچنین تأکید ویژهای بر آسیبپذیری غیرنظامیانی دارد که در سرزمینهای اشغالی زندگی میکنند: آنها باید به غذا، آب و مراقبت پزشکی دسترسی داشته باشند. این حقوق انتقال یا اخراج اجباری از سرزمینهای اشغالی را ممنوع میکند و تصریح میکند که اگر شرایط، در نتیجه عملیات نظامیِ بدون تمایز میان نظامیان و غیرنظامیان یا بهسبب قطع دسترسی به غذا، آب، مراقبت پزشکی یا امنیت، غیرقابل تحمل شود، هرگونه جابهجایی غیرنظامیان نیز غیرارادی تلقی خواهد شد.
حفاظت از غیرنظامیان به معنای رعایت این حمایتهاست. بقای این قواعد نجاتبخش را نمیتوان بدیهی انگاشت. باید از آنها دفاع کرد و آنها را در اولویت قرار داد.
من از این شورا میخواهم از ارسال هرگونه پیام سهلگیرانهای که القا کند میتوان حقوق بینالمللی بشردوستانه را نادیده گرفت، میتوان از کمک نجاتبخش جلوگیری کرد یا میتوان اقدام بشردوستانه اصولی را جایگزین کرد، خودداری کند. این رویکرد سابقهای خطرناک ایجاد میکند؛ بهویژه در شرایطی که مخاصمه، همین حالا که سخن میگویم، بزرگترین محرک نیازهایی است که نادیده گرفته میشوند.
آقای رئیس،
این شورا برای ترویج صلح و امنیت بینالمللی ایجاد شده است. اگر اجازه دهیم قواعد با مصونیت لگدمال شوند، مسئولیت شما در یافتن راههایی برای کاهش تنش، آشتی، و ساختن جهانی پایدارتر و سعادتمندتر بسیار دشوارتر خواهد شد.
نحوه انجام جنگها بر نحوه پایان آنها تأثیر میگذارد. مسیر صلح از سلول زندان آغاز میشود؛ از نحوه برخورد با اسرا با همان کرامتی که برای خود میخواهیم. صلح با درمان مجروحان، بازپیوند خانوادههای جداشده، تضمین کمکرسانی نجاتبخش، و مصونداشتن غیرنظامیان و زیرساختهای غیرنظامی از آسیب آغاز میشود.
حرکتی روبهرشد در پی آن است که پشت قواعد جهانی و نجاتبخش بایستد. سپتامبر گذشته، شش دولت موضع گرفتند و همراه با کمیته بینالمللی صلیب سرخ، ابتکاری جهانی برای تشویق حمایت سیاسی از حقوق بینالمللی بشردوستانه راهاندازی کردند. امروز ۷۵ دولت به این ابتکار پیوستهاند و ما از همه دولتها میخواهیم به آن بپیوندند. در تاریکترین لحظات است که تعهد ما به حفاظت از غیرنظامیان بیش از هر زمان دیگری در بوته آزمایش قرار میگیرد و بیش از همیشه به آن نیاز داریم.
اما حفاظت از غیرنظامیان در جنگ ممکن است.
سپاسگزارم.
دیدگاهها