مقاله
در دوره‌های جنگ، بلایا یا آوارگی، افراد گرفتار بحران بیش از هر چیز به یک چیز احتیاج دارند: کمکی که بتوانند به آن تکیه کنند. اینجاست که کمیته بین‌المللی صلیب سرخ و شرکای ما در «نهضت صلیب سرخ و هلال احمر» وارد عمل می‌شوند. ما بیش از ۱۶۰ سال است که در خطوط مقدم و در جوامعی که از خشونت و آشوب فروپاشیده‌اند، فعالیت می‌کنیم؛ با ارائه مراقبت پزشکی، بازپیوند خانواده‌ها، بازدید از بازداشت‌شدگان، بازسازی سیستم‌های آبرسانی، و یادآوری این اصل مهم به همه طرف‌ها که تحت هر شرایطی ایمنی غیرنظامیان باید محترم شمرده شود.
آنچه این کار را ممکن می‌سازد، نه فقط حضور یا تخصص ما، بلکه اصول بنیادینی است که هدایتگر اقدام بشردوستانه ماست. هفت اصلِ بشردوستی، بی‌غرضی، بی‌طرفی، استقلال، خدمت داوطلبانه، یگانگی و جهان‌شمولی که در سال ۱۹۶۵ به‌عنوان بیان رسمی روش کار ما تا آن زمان تصویب شد، همچنان مبنای اقدامات بشردوستانه ما هستند.
این اصول ایده‌آل‌های انتزاعی نیستند؛ ابزارهایی‌اند که ما را قادر می‌سازند کمک را به کسانی برسانیم که بیشترین نیاز را دارند.
ICRC
چرا این اصول مهم‌اند؟
اصول بنیادین، قطب‌نمای اقدام بشردوستانه‌اند. آن‌ها انتخاب‌های ما را در برخی از خطرناک‌ترین و قطبی‌ترین محیط‌ها راهبری می‌کنند و تضمین می‌نمایند که افراد تنها بر اساس نیازشان کمک دریافت کنند، نه بر اساس اینکه چه کسی هستند، از کجا آمده‌اند یا در کدام طرف مخاصمه قرار دارند.
نهضت بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر، به‌واسطه این اصول می‌تواند:
- در زمانی که سایر سازمان‌ها قادر نیستند، درباره دسترسی به خطوط مقدم جهت ارائه غذا، آب، مراقبت پزشکی و سرپناه مذاکره کند.
- خارج سازی و انتقال پزشکیِ ایمن انجام دهد و به غیرنظامیان و مبارزان زخمی برای رسیدن به نقاط امن کمک کند.
- خانواده‌هایی را که در اثر مخاصمه مسلحانه، بلایا یا مهاجرت از هم جدا شده‌اند، دوباره پیوند دهد.
- استرداد کرامت آمیز بقایای انسانی را تضمین کرده و به خانواده‌های سوگوار پاسخ دهد.
- به ارائه خدمات ضروری همچون مراقبت‌های بهداشتی، سامانه‌های آبرسانی و واکنش به بیماری‌های فراگیر در شرایط متزلزل کمک کند.
این دستاوردها تنها زمانی ممکن می‌شوند که «اصول بنیادین» پایه اعتماد و گفت‌وگو با جوامع، مقامات و همه طرف‌های مخاصمه را فراهم کنند.
صورتِ عملیِ «اصول بنیادین»
این اصول هر روز به نتایج نجات‌بخش تبدیل می‌شوند:
- در غزه، در بیمارستان صحرایی تحت حمایت کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در رفح، طی سال نخست تأسیس، بیش از ۸۰ هزار مشاوره، ۳ هزار جراحی و ۴ هزار زایمان انجام شد؛ امری که با وجود جنگ، مراقبت فوری را تضمین کرد.
• در مخاصمه مسلحانه بین‌المللی اوکراین/روسیه، کمیته بین‌المللی صلیب سرخ به بیش از ۱۴٬۸۰۰ خانواده کمک کرده تا از سرنوشت عزیزان مفقود خود اطلاع یابند و بیش از ۲۰٬۹۰۰ پیام شخصی میان اسرای جنگی و خانواده‌هایشان تبادل کرده است.
• در یمن، از سال ۲۰۲۰، آزادسازی و بازگشت امن بیش از هزار بازداشت‌شده را تسهیل کرده و موجب پیوند دوباره خانواده‌هایی شده است که سال‌ها از هم جدا بودند.
• در جمهوری دموکراتیک کنگو، بیش از ۱۳۰۰ سرباز خلع‌سلاح‌شده و خانواده‌هایشان از سراسر خطوط مقدم منتقل شدند تا در امنیت به وطن بازگردند.
• در افغانستان، مراکز توانبخشی به ده‌ها هزار نفر آسیب‌دیده جنگ، اندام‌های مصنوعی و خدمات فیزیوتراپی ارائه می‌دهند و به آن‌ها کمک می‌کنند دوباره راه بروند و استقلال خود را بازیابند.
• پس از فجایعی از سیل‌های پاکستان گرفته تا انفجار بندر بیروت، داوطلبان صلیب سرخ و هلال احمر بدون جانبداری واکنش نشان دادند و سرپناه، مراقبت‌های بهداشتی و کمک‌های اضطراری ارائه کردند.
این نمونه‌ها نشان می‌دهد که «اصول بنیادین» چگونه انسانیت را به عمل تبدیل می‌کنند.
ICRC
اصول بنیادین زیر فشار
با این حال، اقدام بشردوستانه مبتنی بر اصول امروز با تهدیدهای جدی روبه‌روست:
- حملات علیه کارکنان سازمان‌های بشردوست به سطحی بی‌سابقه رسیده است. سال ۲۰۲۴ مرگبارترین سال برای کارکنان بشردوستی بود و ۲۰۲۵ نیز روند مشابهی را طی می‌کند.
- سیاسی‌سازی کمک‌ها، بی‌غرضی را تضعیف می‌کند؛ زیرا کمک‌ها هرچه بیشتر به اهداف سیاسی گره می‌خورند.
- کمپین‌های اطلاعات نادرست، اعتماد را فرسوده کرده و دسترسی ایمن به جوامع نیازمند را به خطر می‌اندازند.
- انسانیت‌زدایی در گفتمان عمومی، غیرنظامیان را از حمایت محروم می‌کند؛ و در عین حال، نظامی‌سازیِ کمک‌ها مرز میان سربازان و کارکنان بشردوست را محو می‌سازد.
فناوری‌های نوظهور نیز چالش‌های جدیدی ایجاد می‌کنند: در حالی که ابزارهای دیجیتال ارائه کمک را تسریع می‌کنند، خطر کاهش همدلی، وابستگی دیجیتال و برداشت‌های نادرست از بی‌طرفی را افزایش می‌دهند. در اینجا نیز «اصول» نقش قطب‌نما را ایفا کرده و تضمین می‌کنند که بشردوستی، بی‌طرفی، بی‌غرضی و استقلال ما در عصر دیجیتال حفظ شود.
فراخوانی برای حمایت از فضای بشردوستانه
«اصول بنیادین» فضایی برای اقدام مهیا می کنند اما تنها زمانی که رعایت شوند. ما از دولت‌ها و همه کنشگران می‌خواهیم:
- از فضای بشردوستانه بی‌طرف، بی‌غرض و مستقل حفاظت کنند.
- تضمین کنند که تحریم‌ها و اقدامات ضدتروریسم مانع ارائه کمک‌های بشردوستانه نشود.
- استقلال جمعیت‌های ملی صلیب سرخ و هلال احمر را حفظ کنند.
- از شرط گذاری یا اعمال محدودیت‌های سیاسی بر بودجه‌های بشردوستانه اجتناب کنند.
- با اطلاعات نادرست و حملاتی که کارکنان بشردوستی را هدف قرار می‌دهد مقابله کنند.
Boyongo Kaya
فراتر از ۶۰ سال
این سالگرد صرفاً نگاهی به گذشته نیست؛ تأییدی دوباره است بر اینکه «اصول بنیادین» امروز همان‌قدر اهمیت دارند که در سال ۱۹۶۵ داشتند و برای چالش‌های آینده نیز ضروری خواهند بود.
در سراسر «نهضت»، از موناکو و وین تا بروکسل، بزرگداشت‌ها در حال برگزاری است. این رویدادها یادآور آن‌اند که این «اصول» نه‌تنها بخشی از تاریخ ما، بلکه بخشی از آینده ما هستند؛ اصولی که به ما امکان می‌دهند در تاریک‌ترین لحظات در کنار مردم بایستیم و کرامت، امید و انسانیت را احیا کنیم.
«اصول بنیادین» طی ۶۰ سال، هر جا که درها بسته بودند آن‌ها را گشوده‌اند؛ هر جا که سوءظن حاکم بوده است اعتماد آفریده‌اند؛ و هر جا که نیاز مبرم به کمک وجود داشته است، کمک رسانده‌اند. این اصول، بنیان کار ما و سالانه نجات‌بخشِ جان میلیون‌ها انسان هستند.
دیدگاه‌ها