اطلاعیه خبری
۲۴ مهر ۱۴۰۳ (۱۶ اکتبر ۲۰۲۵)
ژنو (کمیته بینالمللی صلیب سرخ) – بر اساس گزارشی که دولتهای پیشگام ابتکار جهانی حقوق بینالمللی بشردوستانه منتشر کردهاند، افزایش تلفات غیرنظامیان در جنگهای شهری، حملات فزاینده به تأسیسات پزشکی و تحولات سریع در حوزه سلاحهای سایبری ایجاب میکند که دولتها فوراً تعهد خود را نسبت به قواعد جنگ ــ که مهمترین سد در برابر بربریت در مخاصمات مسلحانه است ــ تجدید کنند.
نخستین گزارش پیشرفت این ابتکار، پیشنهادهای مشخص دولتها برای تقویت احترام به حقوق بینالمللی بشردوستانه را برجسته میکند. این پیشنهادها شامل آموزشهای نظامی بهروز، سازوکارهای ملی پاسخگوییِ قویتر، شناسایی عوامل خطری که احتمال نقضها را افزایش میدهد و رسیدگی به آنها پیش از وقوع یا همزمان با آن است. دولتها همچنین بر اهمیت گنجاندن قواعد حقوق بینالمللی بشردوستانه در توافقهای صلح تأکید کرده و آمادگی خود را برای پاسخ به نگرانیهای فزاینده درباره حملات بالقوه غیرموجه به تأسیسات پزشکی از طریق بررسی راههای عملیِ تقویت اقدامات پیشگیرانه و راستیآزمایی ادعاهای استفاده نظامی از بیمارستانها اعلام کردند.
میریانا اسپولیاریک، رئیس کمیته بینالمللی صلیب سرخ، میگوید: «کنوانسیونهای ژنو برای حفاظت از غیرنظامیان، اسرای جنگی، بازداشتشدگان و افرادی طراحی شدهاند که دیگر در جنگ مشارکت ندارند. توان حمایتی این کنوانسیونها باید حفظ شود. جان میلیونها نفر و هسته اصلی انسانیت مشترک ما به پایبندی وفادارانه دولتها به حقوق بینالمللی بشردوستانه بستگی دارد. اگر دولتها اکنون اقدام نکنند، وحشیگری که امروز در جنگها شاهدیم میتواند به مبنای مخاصمات فردا بدل شود. حفظ انسانیت در زمان جنگ در گرو تصمیم دولتهاست؛ اما آنان باید اراده سیاسی لازم را برای ایستادگی قاطعانه در برابر هرگونه فرسایشِ احترام به قواعد جنگ داشته باشند.»
این گزارش در پی آن منتشر میشود که رهبران برزیل، چین، فرانسه، اردن، قزاقستان و آفریقای جنوبی از همه دولتها خواستند در برابر نقضهای گسترده حقوق بینالمللی بشردوستانه اقدام کنند. در بیانیهای که در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ماه سپتامبر صادر شد، این کشورها از دولتها خواستند که حقوق بینالمللی بشردوستانه را از طریق تخصیص منابع کافی برای تضمین رعایت آن، ادغام در چارچوبهای داخلی از راه قانونگذاری، و همچنین آموزش نظامی و امنیتی در اولویت قرار دهند. آنان همچنین خواستار تقویت کمیتههای ملی حقوق بینالمللی بشردوستانه شدند و بر ضرورت مشارکت در ابتکار جهانی حقوق بینالمللی بشردوستانه از طریق پیوستن رسمی، مشارکت فعال در هماندیشیها و تشویق به مشارکت گستردهتر تأکید کردند.
دولتهای بنیانگذار این ابتکار اعلام کردند: «انگیزه ما از احساس عمیق مسئولیت و فوریت در اقدام قاطعانه برای مهار موج نقضهای حقوق بینالمللی بشردوستانه ناشی میشود؛ نقضهایی که جهان امروز شاهد آنهاست.»
این گزارش عملکرد نشان میدهد که طی سال گذشته بیش از ۱۳۰ دولت در هماندیشیهای جهانی و منطقهای مشارکت داشتهاند. تفسیری از حقوق بینالمللی بشردوستانه که از افراد و اموال غیرنظامی حفاظت میکند، بهعنوان محور مشترک این بحثها پدیدار شده است. یافتههای گزارش نشان میدهد ۹۰ دولت رسماً به این ابتکار پیوستهاند و ۲۷ دولت هدایت مشترک هفت جریان کاری موضوعی را که به چالشهای معاصر حقوق بینالمللی بشردوستانه میپردازد، بر عهده دارند.
کمیته بینالمللی صلیب سرخ سایر دولتها را فرامیخواند تا در حمایت و پاسداری از روح حفاظتی حقوق بینالمللی بشردوستانه گرد هم آیند. قرار دادن غیرنظامیان، کارکنان بشردوستانه و زیرساختهای حیاتی در معرض خطرهای بیشازحد و قابلاجتناب، نباید زیر پوشش ضرورت نظامی پنهان شود؛ چنین اقداماتی نقض قانون است. اگر همه طرفهای درگیر مخاصمه مسلحانه و دولتهایی که بر آنها نفوذ دارند تعهد خود را به رعایت قواعد جنگ تجدید نکنند، جنایت و وحشیگری ممکن است از کنترل خارج شود و پیامدهای انسانی، سیاسی و اقتصادی جبرانناپذیری به همراه داشته باشد.
ابتکار جهانی حقوق بینالمللی بشردوستانه در سال ۲۰۲۶ با برگزاری نشستی در سطح عالی، که به پاسداشت انسانیت در جنگ اختصاص دارد، به اوج خود خواهد رسید.
دیدگاهها